ام آر آی یک روش تشخیصی بسیار مهمی است که بطور وسیعی برای بررسی بافت نرم ، بررسی بیماریهای مغزی، دیسک ستون فقرات و ... مورد استفاده قرار می گردد.
ام آر آی (MRI) چیست؟
ام آر آی یا روش تصویربرداری با تشدید مغناطیسی (Magnetic Resonance Imaging (MRI یکی از روش های پیشرفته تصویربرداری پزشکی است.
ام آر آی
همانطور که می دانیم در روش های تصویربرداری با اشعه ایکس مانند رادیوگرافی ساده و یا سی تی اسکن، بدن تحت تابش مقدار معینی از اشعه یونیزان قرار می گیرد که اگر از حد مشخصی بیشتر باشد، می تواند موجب اشکالاتی در کارکرد سلول ها شود، ولی در ام آر آی از اشعه ایکس استفاده نمی شود.
ام آر آی چگونه انجام می شود؟
امواج مورد استفاده در ام آر آی از جنس امواج رادیویی و مغناطیسی هستند که ضرری برای بدن ندارند. این روش تصویربرداری دردناک نیست.
در ام آر آی ابتدا بیمار در یک میدان مغناطیسی قوی قرار گرفته و سپس امواج رادیویی به سوی او تابیده می شوند.
بافت های بدن در جواب به این موقعیت، امواج رادیویی دیگری را از خود ساطع می کنند.
با دریافت این امواج رادیویی که از بدن بیمار ساطع می شود و تحلیل این امواج توسط یک کامپیوتر پرقدرت، تصاویری بر روی مانیتور دستگاه ایجاد می شود که سطح مقاطعی از اندام مورد نظر را نشان می دهد.
بطور عمده بدن انسان از آب و چربی تشکیل شده است. آب 3/2 وزن بدن را شامل می شود و دارای دو اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن در هر مولکول است. مولکولهای چربی نیز به مقدار زیادی هیدروژن دارند. به طور کلی مقدار اتم هیدروژن بدن تقریبا 63 درصد است. و این اتم که مقدارش بیشتر از دیگر عناصر است، دارای سیگنال MRI می باشد. از آنجایی که بین محتوای آب اندامها و بافتها تفاوت وجود دارد، و همچنین در خیلی از بیماریها روند آسیب رسانی منجر به تغییر در محتوای آب می شود، این روش تصویر برداری بطور وسیع در پزشکی بکار برده می شود.
ام آر آی یک روش تصویربرداری دقیق و پرقدرت برای تشخیص مشکلات و بیماری های بافت های بدن است.
یکی از نقاط تمایز این روش با سی تی اسکن در این است که در ام آر آی تصاویر بافت های نرم مانند غضروف، تاندون، لیگامان، عصب و رگ ها بسیار واضح و دقیق دیده می شوند و این روش تصویربرداری برای تشخیص بیماری های این بافت ها مفید است.
.از ام آر آی بیشتر در بررسی مشکلات بافت های نرم بدن استفاده می شود، در حالی که سی تی اسکن بیشتر برای بررسی استخوان ها و آسیب های آن مفید است
در انجام ام آر آی، بیمار باید به چه نکاتی توجه کند؟
دستگاه ام آر آی معمولا به شکل یک اتاقک کوچک است که تونلی در درون آن وجود دارد. تختی در جلوی این تونل قرار دارد که می تواند به درون آن حرکت کند.
برای انجام ام آر آی، بیمار روی تخت دراز می کشد و سپس به داخل تونل می رود.
در مدت انجام تصویربرداری، تخت بیمار در داخل تونل حرکت می کند. مدت تصویربرداری با ام آر آی طولانی تر از سی تی اسکن است و بیمار در مدت کار کردن دستگاه باید بی حرکت باشد، زیرا حرکت بیمار موجب می شود تا تصویر به دست آمده محو و غیر دقیق باشد.
ممکن است قبل از انجام ام آر آی، دارویی به بیمار تزریق شود. اگر بیمار به بعضی داروها حساسیت دارد، حتما قبل از تزریق دارو باید آن را به اطلاع پرسنل پزشکی حاضر در اطاق ام آر آی برساند. اگر بعد از تزریق، بیمار احساس بدحالی کرد، باید آن را فورا به پرسنل پزشکی اطلاع دهد.
قبل از ورود به اتاق ام آر آی، بیمار باید تمام وسایل فلزی را از خود دور کند، وگرنه ممکن است جذب مغناطیس دستگاه شوند.
اگر در داخل بدن شما وسایل فلزی کارگذاشته شده است، باید قبل از انجام ام آر آی به پزشک خود اطلاع دهید.
- کدام قسمت های بدن را می توان ام آر آی کرد؟
موارد کاربرد MRI بسیار زیاد است که در این جا فقط چند نمونه ذکر می شود:
1- ام آر آی مغز و نخاع: ام آر آی در بررسی مغز، نخاع، چشم، گوش و بسیاری از دیگر اعضای موجود در ناحیه سر و گردن به کار می رود.
باید یادآور شد که نخستین بار از این روش برای بررسی مغز و نخاع استفاده گردید و ام آر آی به میزان زیادی به یاری متخصصین و جراحان مغز و اعصاب آمد.
از این روش در تشخیص بسیاری از بیماریها و تومورهای نخاع و مغز استفاده می شود.
انواع سکته های مغزی شامل ایسکمیک یا خونریزی دهنده از طریق ام آر آی قابل تشخیص است.
همچنین ام آر آی مغز و نخاع بعنوان راه تشخیص اختصاصی در بیماری ام اس مطرح می باشند. در ام آر آی پلاکهای ام اس براحتی قابل تشخیص می باشد.
2- ام آر آی ستون مهره ها: معمولا برای بررسی بیرون زدگی یا ورم غیرعادی دیسک، تنگ شدن و ناراحتی کانال میانی ستون مهره ها (تنگی کانال نخاع) کاربرد دارد.
علاوه بر این، این نوع تصویربرداری بهترین شیوه برای بررسی وضعیت آسیبها و مشکلات عودکننده ستون مهره ها در بیمارانی است که مورد عمل جراحی ستون مهره ها قرار گرفته اند.
3- ام آر آی استخوان و مفصلها: در این نوع تصویربرداری، وضعیت تمام استخوانها و مفصلها، حتی بافتهای نرم به ویژه بخشهای متصل به آنها قابل بررسی است.
وضعیت تاندونها، رباط ها، عضلات، غضروفها و آسیبهای احتمالی استخوانها نیز با این تصویربرداری مورد بررسی قرار می گیرد.
4- ام آر آی حفره شکم: معمولا زمانی که استفاده از سیتی اسکن و سونوگرافی پاسخگوی نیاز پزشک برای تشخیص بیماری نباشد، از MRI حفره شکم برای بررسی دقیق وضعیت اندامهای درونی حفره شکم استفاده میکنند.
شاخص ترین کاربرد MRI حفره شکم، بررسی وضعیت کبد، غدد فوق کلیه و پانکراس (لوزالمعده) است.
5- ام آر آی دستگاه گردش خون:MRA ، ام آر آی ویژه دستگاه گردش خون و بررسی وضعیت قلب و رگهاست. رگهای مرتبط با گردن (کاروتید) و مغز نیز با این نوع MRI بررسی میشوند.
برای بررسی وضعیت رگهای محوطه شکم، به ویژه رگهای مرتبط به کلیه ها نیز از MRA استفاده میکنند.
