English    العربی

تاریخچه طب جدید در شیراز

از بهبودستان نمازی تا بیمارستان مرسلین و بیمارستان نمازی...


 

بهبودستان نمازی
بهبودستان نمازی از قدیمی ترین مراکز درمانی نوین در شیراز بوده است. این مرکز توسط مرحوم حاج محمدحسین نمازی که فرد نیکوکاری بوده است، تاسیس شده و مدتی زیرنظر مرحوم دکتر کریم هدایت ( از نخستین دانش آموختگان پزشکی نوین در شیراز که ریاست بیمارستان نظامی شیراز را برعهده داشته) اداره می شده است، اما پس از مرگ موسس آن ، به علت کمبود پرسنل و تامین نشدن بودجه آن، در سال 1311 خورشیدی مدتی تعطیل شده، سپس با تلاش دکتر ذبیح قربان دوباره راه اندازی شده و تا سال 1314 خورشیدی به کار خود ادامه داد، و بعدا به درمانگاه شماره یک شهرداری تبدیل شد که در آنجا بیماران سرپایی را مجانی مداوا می کردند.محل آن در خیابان قاآنی می باشد که ساختمان آن هنوز موجود می باشد.البته محل این درمانگاه با محل بیمارستان نمازی مشهور شیراز که بعدها توسط مرحوم نمازی احداث گردید متفاوت است و جزو قدیمی ترین درمانگاههای شیراز محسوب می گردد.

درمانگاه نمازی

بیمارستان مرسلین سابق ( مسلمین کنونی )
بنا به نوشته دکتر سیریل الگود هیئت پزشکی میسیونرهای مسیحی انگلیسی در شهرهای مختلف ایران ، از جمله در سال 1301 خورشیدی در شیراز مستقر شده و بلافاصله پس از استقرار اقدام به تاسیس بیمارستانی کرده اند . دکتر فلور می نویسد که در برپایی این بیمارستان ، مساعدت مالی مرحوم محمدحسین نمازی موثر بوده و این بیمارستان کار خود را از سال1304 خورشیدی آغاز کرده است.
دکتر ذبیح قربان نیز در خاطرات خود درباره این بیمارستان نوشته است که بیمارستان مسیحی مرسلین توسط پزشکی انگلیسی به نام دکتر J.Vaughn اداره می شده است و در سال 1311 خورشیدی دارای بیست تخت ، یک بخش عمومی و یک اتاق عمل کوچک بوده است و دکتر Vaughn در آن اعمال جراحی کوچک را در شرایط ابتدایی انجام می داده است. سپس ساختمان جدید بیمارستان دارای یک اتاق عمل بوده که توسط یکی بانوی جراح انگلیسی به نام دکتر ای.تی.میس که جانشین دکتر Vaughn بوده ، به خوبی اداره می شده است. پس از دکتر میس نیز دکتر ژ.کلمن ( Coleman ) جایگزین او شده که مدت شانزده سال مقیم شیراز بوده و بیماران زیادی را مداوا کرده است. همچنین افزون بر آن در امر آموزش دانشجویان پزشکی نیز فعال بوده است.

این بیمارستان پس از انقلاب به بیمارستان مسلمین تغییر نام یافت و هم اکنون توسط سپاه پاسداران اداره می شود.

 

بیمارستان مرسلین , بیمارستان مسلمین

 

بیمارستان نمازی

تاسیس بناهای عام المنفعه، ازجمله مراکز درمانی و پزشکی در ایران توسط ثروتمندان خیر سابقه ای طولانی دارد و سنت وقف که جریان داشته، به برپایی این موسسات کمک فراوانی کرده است. بیمارستان های نمازی و خلیلی و درمانگاه پوستچی در شیراز از جمله مؤسسات درمانی و بیمارستان هایی است که توسط خیرین ثروتمند شیرازی بنا شده است.
حاج محمد نمازی (۱۲۴۷- ۱۳۵۱ ش)، فرزند حسن نمازی بازرگان ثروتمندی بود که بخش عمده عمر خود را در خارج از ایران گذراند .وی به علت علاقمندی به زادگاهش اقدامات ارزشمندی را در شیراز انجام داد که از جمله آنها می توان به ایجاد شبکه آب لوله کشی شیراز(که در فروردین ۱۳۲۱ خورشیدی بهره برداری شد)، تاسیس بیمارستان نمازی که در سال ۱۳۳۴ خورشیدی ( ۱۹۵۵میلادی) افتتاح شد و برپایی مدرسه عالی پرستاری شیراز همزمان با تاسیس بیمارستان مذکور اشاره کرد.
مرحوم نمازی عایدات آبرسانی شیراز را که با هزینه شخصی انجام داده بود وقف بیمارستان نمازی کرد. سرانجام وی در فروردین ماه ۱۳۵۱ خورشیدی به علت تومور مغزی چشم از جهان فروبست و طبق وصیت وی پیکرش در محوطه بیمارستان نمازی به خاک سپرده شد.
نمازی انگیزه خود را از انجام این اقدامات عام المنفعه این گونه بیان کرده است : " نظر به اینکه دارایی افراد اگرچه شخصی است، ولیکن ودیعه ای است که به صاحبان ثروت سپرده شده تا با کمال امانت و دوربینی برای ترقی نوع خود صرف کنند، این جانب در چند سال قبل تصمیم گرفتم قسمت عمده دارایی خود را در زمان حیات خود وقف امور خیریه و عام المنفعه کرده و بدین وسیله به گذشتگان تاسی کرده و دین خود را به نیاکان ادا و وظیفه اخلاقی را نسبت به آیندگان به جا آورم".
نمازی برای پیشبرد مقاصد خود در شیراز بنیاد خیریه ای به نام "بنیاد ایران" در نیویورک پایه گذاری کرده و به ثبت میرساند. مرحوم نمازی در نظر داشته که برای پیشرفت پزشکی و آموزش آن در ایران، علاوه بر سرمایه شخصی خود ،از بنیاد های آمریکایی و ثروتمندان خیر کمک مالی دریافت کند. به علاوه ۱۷نفر از پزشکان برجسته ایرانی و آمریکایی عضو هیئت مدیره و ۱۹ پزشک و جراح سمت مشاوره بنیاد را بر عهده داشته اند.
بنیاد مزبور؛ یک برنامه دقیق علمی جهت تاسیس بیمارستان نمازی طراحی می کند و در سال ۱۹۴۹ میلادی نمازی آمادگی خود را  برای احداث  یک بیمارستان نوین در شیراز اعلام میکند. سپس نقشه های ساختمان بیمارستان توسط گروه متخصصی که طراح بناهای بهداشتی درمانی همگانی را در آمریکا به عهده داشته، آماده میشود و عملا ساختمان بیمارستان ۲۰۰تختخوابی نمازی از سال ۱۹۵۰ آغاز میشود و تا پنج سال بعد ساختمان بیمارستان در پنج طبقه احداث میشود و در آن از مدرنترین تجهیزات روز استفاده میکنند.
برای نمونه دستگاه حرارت مرکزی در آن زمان در نوع خود  در خاورمیانه بی نظیر بوده است. در بیمارستان بخش های کودکان، جراحی، زنان و زایمان و بخش های طبی دیگر پیش بینی شده بود. به علاوه در مجاورت بیمارستان منازل مسکونی پزشکان ساخته می شود.ساختمان بیمارستان به سرعت پیشرفت میکند و همزمان احداث مدرسه عالی پرستاری نیز آغاز می شود. در سال ۱۳۳۱ خورشیدی بخشی از بیمارستان فعالیت خود را شروع کرده و دو پزشک آمریکایی ( جراح و داخلی ) در بیمارستان با ظرفیت اولیه پنجاه تخت به کار می پردازند.
به علت کیفیت مطلوب خدمت رسانی این بیمارستان نه تنها در فارس و جنوب ایران، بلکه به تدریج در خاورمیانه شهرت یافت. به طوری که حدود ۲۰تا ۲۵ درصد بیماران مراجعه کننده به بیمارستان نمازی در آن سال ها از کشور عربستان، امارات عربی متحده، بحرین، کویت و حتی از کشورهای آفریقایی بودند.
از سال ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۰ ظرفیت بیمارستان نمازی به پانصد تخت افزایش یافت و طی قراردادی با مرحوم نمازی موقوفات نمازی رسما جزو تشکیلات دانشگاه شیراز قرار گرفت و برای تامین کسری بودجه لازم آن، که از محل عایدات آبرسانی شهر شیراز فراهم می شد، بودجه مستقلی در دانشگاه شیراز برای بیمارستان نمازی منظور شد. خلاصه آن که بیمارستان نمازی بیش از نیم قرن پیش با نیت خیر خواهانه نمازی برپا شد ، توانست مکانی باشد که در آن پزشکان بتوانند طی سالیان، هزاران بیمار را مداوا کنند و برای دانشجویان و دستیاران پزشکی دانشگاه شیراز محل مناسبی برای آموزش فراهم سازند. فعالیت ارزنده ای که همچنان تداوم دارد و گسترش یافته است.
برگرفته از مجله سیمرغ – نشریه داخلی انجمن پزشکان عمومی ایران- شماره چهارم
نویسندگان: دکتر محمد حسین عزیزی و دکتر قنبرعلی رئیس جلالی


تاریخچه طب جدید در شیراز

بیمارستان نمازی , درمانگاه نمازی , بهبودستان نمازی بیمارستان مسلمین , بیمارستان مرسلین شیراز ,طبیب , طبیبانه , پزشک , بیمار , ارتباط با بیمار , مریض , ارتباط طبیب با بیمار , ارتباط پزشک با مریض , اخلاق پزشکی, شیراز , طب در شیراز, پزشک شیراز, شیراز و طبابت

طبیبانه های حافظ

طبیبانه ترین شعر حافظ.....