متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی در سه حیطه طب فیزیکی ( درمان بیماریهای عضلانی ، مفصلی و اسکلتی )،توانبخشی و نوار عصب فعالیت می کنند.
طب فیزیکی و توانبخشی یکی از رشته های تخصصی پزشکی می باشد که پزشکان عمومی برای دریافت این تخصص باید دوره سه ساله را بعنوان دستیار یا رزیدنت پس از قبولی در امتحانات تخصصی پزشکی بگذرانند. این رشته تخصصی هم اکنون طرفداران زیادی بین پزشکان عمومی دارد و اغلب برای قبولی در این رشته باید نمرات بالایی کسب نمایند.
متخصصین این رشته در سه زمینه فعالیت می کنند :
1-طب فیزیکی: منظور از طب فیزیکی یا پزشکی فیزیکی ، تشخیص و درمان غیر جراحی بیماریهای عضلانی ، اسکلتی و مفصلی می باشد. بیماریهای مهمی همچون کمردرد ، گردن درد ، فتق دیسک بین مهره ها ، آرتروز، پوکی استخوان و دردهای مرتبط با اعصاب محیطی همچون نوروپاتی یا سندرم تونل کارپ جزو این بیماریها محسوب می گردند.مهمترین رکن تشخیصی در طب فیزیکی ، معاینه بیمار است.در دوران دستیاری تاکید زیادی به یادگیری معاینات عضلانی ، عصبی و اسکلتی می گردد و متخصصین این رشته با دید وسیع تری به معاینه بیمار می نگرند.گر چه متخصصین این رشته از روشهای تشخیصی زیادی همچون نوار عصب و عضله ، ام آر آی ، سی تی اسکن ،اسکن استخوانی ، سنجش تراکم استخوان ، آزمایشات متعدد خون ، عکس رادیولوژی و .... نیز بنابه ضرورت استفاده می نمایند.
برای درمان بیماریها نیز علاوه بر دارودرمانی از روشهای درمانی متعددی همچون فیزیوتراپی ، ورزش درمانی ، آموزش حرکات اصلاحی ، لیزر درمانی، مگنت تراپی و ...نیز استفاده میشود.تزریق داخل مفصلی استروئید یا کورتون ، تزریق مایع مفصلی یا هیالورونیک اسید، تزریق پی آرپی و یا اوزون تراپی نیز توسط تعدادی از متخصصین این رشته جهت درمان بیماریهای مفصلی همچون آرتروز مورد استفاده قرار می گیرد.مانیپولاسیون و یا درمان با دست نیز از جمله راههای درمانی شناخته شده است که اصول آن جااندازی مفاصل مربوطه می باشد.تزریق ناحیه اپیدورال جهت درمان دیسک کمر ، استفاده از امواج رادیویی و یا بلوک اعصاب نیز اخیرا" بطور وسیع تری به فعالیتهای متخصصین این رشته افزوده شده که به مهارتهای خاصی نیاز است.
2) توانبخشی : یکی دیگر از محدوده‌های کاری رشته طب فیزیکی و توانبخشی است که به معنی بهبود و حفظ حداکثر عملکرد جسمی، روحی و اجتماعی فرد است. در این قسمت افراد دچار ناتوانی‌های اکتسابی مانند سکته‌های مغزی ، بیماران ضایعه نخاعی و بیماران مبتلا به ناتوانی‌های مادرزادی (فلج مغزی) مورد ارزیابی قرار گرفته و تلاش در جهت بهبود عملکرد و کیفیت زندگی فرد صورت می‌گیرد. بازتوانی ضایعات ناشی از آسیب‌های ورزشی ، شغلی و همچنین سوختگی ها نیز در این قسمت انجام میشود. توانبخشی بیماران پس از سکته قلبی و جراحی قلب ، توانبخشی بیماران ریوی ، توانبخشی بیماران با بی اختیاری ادراری ( با استفاده از بیوفیدبک ) و ... نیز در حیطه کاری متخصصین این رشته می باشد. فعالیت در زمینه توانبخشی، اغلب بصورت تیمی امکان پذیر است که فیزیوتراپیست ، کاردرمان ، کارشناس ارتز و پروتز ( وسایل کمکی و اندام مصنوعی ) و ... در این تیم قرار می گیرند و متخصصین توانبخشی هدایت تیم را بر عهده می گیرند.این قسمت از کار متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی بدلیل هزینه بر بودن کمتر مورد توجه مراکز خصوصی قرار گرفته و برای گسترش این خدمات و استفاده از تجربیات متخصصین این رشته می بایست مراکز دولتی کمک بیشتری نمایند و مراکز مورد نیاز بیماران را فراهم نمایند. این مساله وقتی اهمیت بیشتری می یابد که بدانیم جامعه ما بسرعت در حال پیر شدن است و بیماریهای ناتوان کننده همچون سکته مغزی و قلبی در حال گسترش است.
3) تست تشخیصی الکترودیاگنوز ( نوار عصب و عضله ): یکی از فعالیتهای مهم متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی استفاده از تست نوار عصب و عضله است که برای تشخيص بسياری از بيماريهای اعصاب محيطی و بيماريهای عضلانی كاربرد دارد. اغلب افرادی كه به كلينيك نوار عصب مراجعه ميكنند از خواب رفتگی دستها يا پاها ، دردهای تيركشنده، ضعف اندامها و يا سابقه تصادف و آسيب ديدگی عصب شاكی می باشند. نوار عصب با تحريكات الكتريكی خفيف بر روی عصب و ثبت تحريكات انجام ميشود و نوار عضله نيز با استفاده از سوزنهای ظريف قابل انجام است. علاوه بر نوار عصب و عضله تستهای دیگری همچون تست نوار عصب بینایی (که برای تشخیص بیماری التهاب عصب چشم و بیماری ام اس کاربرد دارد ) ، تست نوار عصب شنوایی ( که برای تشخیص بیماریهای اعصاب شنوایی و ام اس کاربرد دارد)، تست تحریک مداوم برای تشخیص بیماری میاستنی و تستهای دیگر نیز جزو تستهای الکترودیاگنوز بحساب می آیند که توسط متخصصین این رشته انجام می شود.
اطلاعات کامل تر در رابطه با نوار عصب و عضله در همین سایت موجود است.