تغییر شکل زانو
ژنوواروم ( پای پرانتزی ) و ژنووالگوم( پای ضربدری )
ژنوواروم یا پای پرانتزی و ژنووالگوم یا پای ضربدری بیشتر در دوران کودکی بوجود می آیند . در اکثریت این افراد بیماری زمینه ای وجود نداشته و نگرانی بی مورد است . این دفورمیتی ها بتدریج و خودبخود اصلاح می شوند . بعد از 6 تا 7 سالگی استخوان درشت نی در امتداداستخوان ران بوده و فقط چند درجه با آن زاویه دارد ( 7 درجه والگوس طبیعی ) و در حالی که قوزکها چسبیده اند فاصله ای بین زانوها وجود ندارد.
بطور کلی امتداد طبیعی اندام تحتانی در کودکان از بدو تولد تا حدود 6 تا 7 سالگی تغییراتی می کند که فیزیولوژیک محسوب می شوند. نوزادان با درجاتی از زانوهای پرانتزی به دنیا می آیند و این حالت در ابتدای راه افتادن آنها طبیعی است و تا حدود 18 ماهگی طول می کشد. شدت این تغییر شکل در کودکی که زودتر از معمول به راه می افتد بیشتر است. بعد از 2 سالگی بتدریج ساقها از هم دور شده و زانوها حالت والگوس به خود می گیرند.این حالت تا 4 سالگی افزایش می یابد و پس از آن بتدریج کاهش می یابد بطوریکه امتداد اندام در حدود 6 تا 7 سالگی به حالت بالغین می رسد.گاه والگوس زانو در سنین بالاتر در دختران چاق دیده می شود که خود عامل مساعد کننده ای برای دررفتگی مکرر کشگک می باشد.
ژنووالگوم یا واروم همچنین ممکن است بدنبال ضربه یا بیماری در کودکان یا بالغین ایجاد شود . شایعترین علل عبارتند از :
1 ) شکستگی انتهای تحتانی استخوان ران یا قسمت فوقانی درشت نی که بد جوش خورده است ( برای مثال شکستگی فرو رفته کوندیل خارجی درشت نی سبب ژنووالگوم می شود ).
2 ) آرتریت روماتوئید یا استئوآرتریت .
3 ) بیماریهای کاهنده مواد معدنی استخوان ها مانند راشیستیم یا استئومالاسمی .
4 ) سایر بیمارهای نرم کننده استخوان مانند بیماری پاژه ( استئیت دفورمان ) .
5 ) در کودکان ، رشد نامتناسب صفحه رشد که اغلب پس از ضربه یا استئومیلیت یا دیس کندروپلازی ایجاد می شود .
در بیماران مبتلا به ژنوواروم، باید قبل از تشخیص دفورمیتی خوش خیم دوران کودکی ، بیماریهای ارگانیک را با معاینه دقیق و در صورت نیاز انجام رادیوگرافی رد نمود .
درمان تغییر شکلهای زانو
اساس درمان تغییر شکلهای زانو تعیین علت دفورمیتی و سپس درمان آن است.در موارد خفیف و فیزیولوژیک به درمان خاصی احتیاجی نیست اما گاهی اوقات ایجاد تغییر در کفش و یا استفاده از بریس ( در موارد شدید ) توصیه شده است. البته باید توجه داشت که که استفاده از اینگونه وسایل نباید مانع بازی و تحرک کودک شود. برای درمان در موارد شدید از روشهای مختلف جراحی همچون استئوتومی یا همی اپی فیزیودسیس (بستن دائمی یا موقتی صفحه رشد در یک طرف )استفاده می شود. بعد از بلوغ اسکلتی و بسته شدن صفحات رشد امکان استفاده از روش همی اپی فیزیودسیس وجود ندارد و صرفا از استئوتومی استفاده می شود.
ژنوواروم ( پای پرانتزی )خوش خیم در کودکانی که تازه به راه افتاده اند
در این حالت زانو و پا به سمت خارج کمانی می شوند . درجات خفیف این دفورمیتی بسیار شایع است . بطوری که وجود آن در کودکان یک تا دو ساله تقریبا طبیعی می باشد .
این دفورمیتی نیازی به درمان ندارد، مگر آنکه تا سنین آخر دوران کودکی باقی بماند . باید احتمال وجود راشیتیسم یا سایر بیماریهای زمینه ای را رد کرد .
ژنووالگوم(پای پرانتزی) خوش خیم دوران کودکی
در این حالت زانو به سمت داخل زاویه دار شده و درشت نی نسبت به استخوان ران بسمت خارج منحرف می شود . هنگامی که پاها در حالت صاف و کشیده قرار می گیرند ، نمی توان قوزک های داخلی را به هم چسباند. این دفورمیتی در کودکان 5-3 ساله شایع بوده و در صورت فقدان بیماری استخوانی زمینه ای معمولا به طور خودبخود و با گذشت زمان ، اصلاح می گردد .
درمان
در مراحل اولیه کودکی نیازی به درمان نیست ، اما معمولا یک قطعه گوه ای شکل که قاعده آن در سمت داخل گرفته و 5-3 میلی متر ضخامت دارد ، به پاشنه کفش متصل می شود تا محور انتقال وزن به سمت داخل متمایل شود .
ژنووالگوم شدید که تا پس از سن 10 سالگی باقی مانده باشد نیاز به درمان موثر دارد . اصلاح ژنووالگوم پس از توقف رشد اپی فیزی فقط از طریق استئوتومی میسر می باشد .